Lityum nedir, ne işe yarar? Denizden maden nasıl çıkarılır? Türkiye’de lityum var mı? Lityum nerelerde kullanılır?

Akıllı telefonlar ve otomobiller için kobalt, mangan ve lityum gibi metallere gün geçtikçe ihtiyaç artıyor. Ancak bu elementler doğada az bulunuyor ve kaynaklar git gide tükeniyor.

Üreticilerin yeni umudu derin deniz madenciliği. Üstelik doğaya karbon salınımını azaltacağını da öne sürüyorlar. Ancak çevre aktivistleri de bu durumun deniz yaşamını bitireceği yönünde görüş bildiriyor.

Londra’nın finans merkezi Canary Wharf bölgesinde geçtiğimiz günlerde ‘Altına Hücum’ isminde bir zirve düzenlendi.

19. yüzyıldaki ABD, Kanada ve Avustralya’daki altına hücum dönemine atıfta bulunan panelde derin deniz madenciliği konusu tartışıldı.

Okyanusların dibinde yatan değerli metallerin çıkarılma süreci ve bunun için gerekli kredilerin sağlanması konuşuldu.

Pasifik Okyanusu’nun 4 bin metreden daha derininde yatan patates büyüklüğünde lityum, mangan ve kobalt gibi madenler uzun süredir maden şirketlerinin radarında. Bunlar batarya yapımında önemli yer tutuyor.

Özellikle lityum madeni, lityum-iyon batarya üretimi için otomobillerin, akıllı telefonların, tablet ve laptopların kısaca batarya ile çalışan her ürünün olmazsa olmazı. Lityumun çoğu Güney Amerika’da çıkarılıyor.

Ancak artan üretimle lityuma olan ihtiyaç her geçen gün artarken üretimin de git gide azaldığı kaydedildi. Uzmanlar çip krizi gibi lityum krizinin yaşanabileceğini ifade ediyor. Bu yüzden üreticiler okyanusların karanlık diplerine yöneldi.

Norton Rose Fulbright hukuk firmasından Eleanor Martin, bankaların elektrikli araba pilleri için gerekli olan lityum ve kobalt maliyetlerini öngördüklerini ve derin deniz madenciliği projelerine yatırım yapmaya ‘çok istekli’ olduklarını söyledi. Martin “İhtiyacımız olan elektrikli aracı üretmek için bu metallerden çok daha fazlasına ihtiyacımız olacak” dedi. Martin bu projenin çevre dostu olduğunu da öne sürdü.

Ancak çevre aktivistleri, derin deniz madenciliğinin deniz yaşamını öldüreceğini söylüyor. WWF’nin (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) ‘Derin deniz yatağı madenciliğine hayır’ kampanyasını yürüten Jessica Battle şunları aktardı:

“Derin deniz yatağı madenciliği oldukça riskli ve okyanus yaşamına geri dönüşü olmayan zararlar verecek. Doğal dünyadaki ayak izimizi azaltmamız gereken bir zamanda böylesine sürdürülemez bir sektöre yatırım yapmak sorumsuzluktur.”

Derin deniz madenciliği için gereken araçlar, yüzer bir platform ve ona bağlı denizin dibinde maden arayan bir robot. Robot deniz dibini tarayarak değerli madenlerin olduğu materyalleri çekerek bir boru yardımıyla yukarıda bağlı bulunduğu gemi ya da platforma gönderecek. Platformda değerli madenler ayrıştırılarak kalan çamur deniz dibine bırakılacak.